آموزشگاه موسيقي واقع در تجريش

آموزشگاه موسيقي واقع در تجريش
آموزشگاه موسيقي واقع در تجريش
آموزشگاه موسيقي واقع در تجريش
آموزشگاه موسيقي پيمان
www peyman music com
سنتور يکي از سازهاي موسيقي ايراني است فرهنگ دهخدا سنتور را اينگونه بازشناخت کرده است «از سازهاي ايراني به شکل ذوزنقه که داراي سيم‌هاي بسياري است و با دو مضراب چوبي نواخته مي‌شود که در اصل سنتور رايج ۹ خرکي داراي ۷۲ سيم است که به دسته‌هاي ۴ تايي و در ۱۸ دسته تقسيم مي‌شود»
محتويات
۱ پيشينه
۲ گسترش در جهان
۳ ساختار ساز
۴ گذشته و امروز
۵ سنتور کروماتيک و سنتور کروماتيک بم
۶ نوازندگي سنتور
پيشينه
سنتور بر پايهٔ بررسي‌ها و پژوهش‌ها يکي از کهن‌ترين سازهاي گستره ايران به شمار مي‌رود کهن‌ترين نشا نه‌اي که از اين ساز بر جا مانده، از سنگ‌تراشي‌هاي آشور و بابليان نيازمند منبع ۵۵۹پيش از ميلاد است در اين سنگ‌تراشي‌ها، صف تشريفاتي که به بزرگ داشت آشور بانيپال بر پا شده تراشيده گرديده و سازي که همانندي زيادي به سنتور دستوروزي دارد، در ميان آن صف ديده مي‌شود
ابوالحسن علي بن حسين مسعودي مرگ به سال ۳۴۶ ه ق گذشته نگار نامدار و نويسنده نسک مروج‌الذهب در شرح اوضاع موسيقي در زمان ساسانيان، هنگام نام بردن از سازهاي متداول موسيقي ساساني، واژه سنتور سنطور را ذکر مي‌کند در کتب کهن و تأليفات ابونصر فارابي و ابن سينا نيز نام سنتور چند بار ذکر شده‌است
عبدالقادر مراغه‌اي ساز ياطوفان را معرفي کرد که شبيه سنتور دستوروزي بود با اين تفاوت که براي هر آواتنها يک تار مي‌بستند و با جابجا کردن خرک‌ها، آن را کوک مي‌کردند
نام سنتور در سروده‌ها منوچهري نيز آمده‌است
الگو کبک ناقوس زن و شارک سنتور زن است فاخته ناي زن بط شده تپور زنا
سنتور، سازي کاملاً ايراني است که برخي ساخت آن را به ابونصر فارابي نسبت مي‌دهند که مانند بربت، ساز ديگر ايراني بعدها به خارج برده‌شد
برخي پژوهشگران بر اين باورند که سنتور در زمان‌هاي بسيار دور از ايران به ديگر کشورهاي آسيايي رفته‌است، چنان که امروزه گونه‌هاي مشابه اين ساز در عراق، ترکيه، سوريه، مصر، پاکستان، هند، تاجيکستان، چين، ويتنام، کره، اوکراين و ديگر کشورهاي آسياي ميانه و نيز در يونان نواخته مي‌شود
بنياد بسياري از سازها و آهنگ‌هاي جهان از ايران است يکي از اين سازها، پيانو است که بر بنياد سنتور ايرانيان در اروپا ساخته شده است سنتور در زمان لويي چهاردهم، مايه‌ي ساخته شدن سازي به دست پنتاليون شد و تا پس از او اين ساز رسايي يافت و به نام پيانو نامور شد اين پيانو يا همان سنتور گسترش يافته، پس از سال‌ها در ريخت ديگري به ايران برگشت و از اين روي شگفت نيست که چون نخستين پيانو به دست سرورالملک، سنتورنواز روزگار اميرکبير رسيد در دم نواخته شد او پس از دمي کار با اين ساز گفت اين ساز روي دستگاه ماهور کوک شده است وي همان روز ماهور را نواخت و پس از کوتاه زماني آن‌را، کوک کرد به گونه‌اي که دستگاه شور را با آن نواخت و همين کوک ايراني است که در اين هنگام نيز روي پيانوي ايراني انجام مي‌گيرد اين کوک سرورالملکي نام دارد و واپسين دستگاه شور است که در کنار پرده‌هاي دلکش گرايلي خسرواني، آذربايجاني، گيلاني و گبري زرتشتي و کردي و جامه‌داران و نواخته مي‌شود
بر پايهٔ اسناد و مدارک، نگارگري‌ها و مينياتورهاي سده‌هاي پيش، آنچه که ما دستوروزه به نام سنتور در اختيار داريم در واقع سنتوري است که از نزديک به يکصد و پنجاه سال پيش زمان قاجار با شکل و شمايل کنوني خود در اختيار هنرمندان اين مرز و بوم قرار دارد چنان که سنتورهاي محمدصادق خان که نخستين نمونه صوتي ساز سنتور به جا مانده از دوران قاجار متعلق به وي مي‌باشد ، حبيب سماع حضور و حبيب سماعي، در ابعاد، شمار خرک و چگونگي ساخت، بسيار نزديک به سنتور دستوروزي است
بررسي ديرينه گردش و تحول ساز سنتور نشان مي‌دهد که اين ساز طيف گسترده‌اي از سبک‌ها و مکاتب گوناگون را در سدهٔ کنوني به خود اختصاص داده، به گونه‌اي که پس از يک بررسي اجمالي، مي‌توان اذعان داشت حداقل ۱۵ سبک و مکتب گوناگون و فعال در اين عرصه شهره ويژه و عام‌اند
تگونه و جوراجوري چشمگير مکاتب و سبک‌ها انگيزه تگونه در آوادهي ساز، تکنيک نوازندگي و چگونگي آهنگ‌سازي و نغمه‌پردازي در سطوح گوناگون بوده‌است
سنتور، يا آنچنان که استاد ابوالحسن خان صبا گاه مي‌نوشت سنطور، در سال‌هاي پاياني عصر قاجار، سازي تقريباً فراموش شده و رو به نابودي بود سازهاي اصلي، تار، تنبک و کمانچه بودند و دوره قاجار، در واقع «عصر تار» بود شمار کمي سنتور مي‌نواختند و شمار کمتري نيز سنتور مي‌ساختند و مي‌آموختند
گسترش در جهان
با پشتگرمي به سالگذشت آثار پيدا شده گمان اين است که اين ساز از کلکرو ايران به کشورهاي ديگر راه يافته و نام‌هاي گوناگوني پيدا کرده‌است سنتور با اندک تفاوتي در شکل ظاهر و با نام‌هاي گوناگون در شرق و باختر جهان وجود دارد اين ساز را در کشور چين يان کين، در اروپاي شرقي دالسي مر، در انگلستان باتر فلاي‌ها، در آلمان و اتريش مک پر، در هندوستان سنتور، در کامبوج في و در آمريکا زيتر مي‌نامند که هر کدام داراي وجه تشابهاتي هستند ساز سنتور در شماري از کشورها مانند ارمنستان و گرجستان نيز رايج هست همچنين سنتورهاي عراقي –هندي مصري و ترکي که بعضي از آنها حدود ۳۶۰ سيم دارند
ساختار ساز
اين ساز از جعبه‌اي ذوزنقه‌اي شکل تشکيل شده که لبه‌ها آن بنامند از بلندترين ضلع، نزديک به نوازنده و کوتاهترين ضلع و موازي با ضلعپيشي و دور از نوازنده و دو ضلع کناري با طول برابر که دو ضلعپيشي را به طور مورب قطع مي‌کند ارتفاع سطوح کناري ۸ تا ۱۰ سانتيمتر است
جعبه سنتور مجوف است و تمام سطوح جعبه چوبي است ؛ دوسطح فوقاني وتحتامي به کلاف سنتور که سطح جانبي دور آن را تشکيل مي‌دهد متصل مي‌شوند نيروي ناشي از فشار سيم‌ها که از طريق خرک‌ها به صفحهٔ بالايي منتقل مي‌شوند باعث تغيير شکل و نشست صفحه و تشديد آن در دراز مدت مي‌شوند براي جبران اين کاستي پل‌هايي در حعبهٔ سنتور قرار داده مي‌شود و نيز ضخامت صفخه‌ها بايد براي بار وارده از صفحه پيشبيني گردد صفحهٔ پاييني گرجه تحت تاثير مستقيم نيروي سيم‌ها نيست اما واکنش آنها را از پل دريافت مي‌کند و بايد براي مقاومت دربرابر تغيير شکل‌ها پيش بيني شود بر روي سطوح فوقاني دو رديف معمولاً ۹تايي خرک چوبي قرار دارد رديف راست نزديک‌تر به کناره راست ساز است و رديف چپ کمي بيشتر با کناره چپ فاصله دارد فاصله ميان هر خرک رديف چپ تا کناره چپ را «پشت خرک» مي‌نامند از روي هر خرک چهار رشته سيم هم‌کوک گذر مي‌کند ولي هر سيم به گوشي معيني پيچيده مي‌شود گوشي‌ها در سطح کناري راست کنار گذاشته شده‌اند سيم‌هاي سنتور به دو دسته «سفيد» زير و «زرد» بم بخش مي‌شوند دسته سيم‌هاي سفيد بر روي خرک‌هاي رديف چپ و سيم‌هاي زرد بر روي خرک‌هاي رديف راست به تناوب قرار گرفته‌اند طول بخش جلوي خرک در سيم‌هاي سفيد دو برابر طول آن در بخش پشت خرک است و مي‌توان در پشت خرک نيز از سيم‌هاي سفيد استفاده کرد آواي آن به نسبت عکس طول، يک اکتاو نسبت به آواي بخش جلوي خرک بالاتر است همچنين هر سيم زرد، يک اکتاو بم‌تر از سيم سفيد بي درنگ پس از آن آوا مي‌دهد
گذشته و امروز
ساز سنتور پيشتر با ۱۲ وتر سيم بم و ۱۲ وتر سيم زير ساخته مي‌شد و سنتور ۱۲ خرکي ناميده مي‌شد امروزه سنتور ۱۰ خرک و سنتور ۱۱ خرک نيز ساخته مي‌شود سنتور ۹ خرک رايج‌ترين گونه سنتور است که پر استفاده ترين نوع آن سنتور «سُل کوک» است و نت‌هاي رديف بر اساس آن نوشته شده‌اند در سنتور ۹ خرک، چنانچه بر اساس راست کوک تنظيم شود، به ترتيب سيم‌ها از پايين بر مبناي مي فا سل کوک مي‌شوند و براي اجراي گروهي و ارکستر باره است
سنتور کروماتيک و سنتور کروماتيک بم
به خواست تکميل فواصل کروماتيک ميان اصوات و نيز به قصد تأمين اصوات بم، در حدود بيست سال اخير دو گونه سنتور با شمار زيادتر خرک ساخته شده‌اند سنتور کروماتيک با همان ميدان آواي سنتور معمولي ولي داراي خرک‌ها و اصوات کروماتيک بيشتر است ميدان آواي سنتور کروماتيک بم يک فاصله پنجم بم‌تر از سنتور کروماتيک است و گسترش آن سه اکتاو و نيم است در دو گونه سنتور کروماتيک، هر صوت بدست سه رشته سيم هم‌کوک حاصل مي‌شود به عبارت ديگر روي هر خرک سه سيم تکيه کرده‌است از هر دو سنتور کروماتيک و کروماتيک بم استفاده‌هاي هم‌نوازي مي‌شود و در کارهاي جديد تکنوازي سنتورهاي کروماتيک ديده مي‌شود
نوازندگي سنتور
نوازندگي سنتور با دو چوب نازک که به آنها «مضراب» گفته مي‌شود، انجام مي‌شود مضراب‌ها در گذشته بدون نمد بودند ولي اکنون بيش‌تر به مضراب‌ها نمد مي‌چسبانند که باعث نرمتر شدن و کم زنگ تر شدن آواي سنتور مي‌شود در اکثر اوقات، نوازنده بايد با هر يک از مضراب‌ها، نت متفاوتي را اجرا کند به ويژه در برخي از چهارمضراب‌ها که بيش‌تر پايه قطعه با دست چپ و ملودي با دست راست اجرا مي‌شود به همين دليل نوازندگي اين ساز علاوه بر چابکي دست‌ها، به تمرکز ذهن نيز نياز دارد که تنها با آزمون فراوان بدست مي‌آيد
سنتور سازي است که اگر نوازنده بر آن چيره شود، مي‌تواند با آن کارهاي زيبا و ماندگاري بيافريند اين ساز به خوبي توانايي تکنوازي و همنوازي را دارا مي‌باشد
برابر نيمهٔ زندگاني آزمون سنتورنوازان، به کوک کردن آن مي‌گذرد چون کوبه‌هاي مداوم مضراب روي سيم‌ها و تاثير گذاري نم و گرما روي چوب و سيم‌ها کوک را به هم مي‌زند و ۷۲ سيم بايد مرتب کوک يا هم خوان شود، از اين رو سنتور، سازي شناخته مي‌شود که همراه با زيبايي، بسياري از پيامدهاي پزشکي مي‌تواند روي آوا و کوک آن تاثير بگذارد و حتي نوازنده‌هاي کارکشته را براي يک کوک دلخواه ناکام مي‌گذارد
تهران ميدان تجريش ابتداي خيابان وليعصر روبروي قنادي لادن طبقه بالاي پيانو پل طبقه سوم
تلفن 02122702823

فکس 02122704641
همراه 09125096653
پست الکترونيک
ghadiripeyman ymail com
amoozeshgahpeyman gmail com
www peyman music com